OPIEKA PREKONCEPCYJNA -
zgodnie z rekomendacjami PTG - w planowaniu ciąży szczególną rolę odgrywają przebyte i istniejące choroby, zwłaszcza ginekologiczne, wady genetyczne i wrodzone, przebyte ciąże, porody, poronienia, dieta, leki, używki, wykonywana praca, przebyte infekcje. Planując ciążę zaleca się wykonanie badania cytologicznego, leczenie stanów zapalnych pochwy oraz wykonanie podstawowych testów biochemicznych(grupa krwi, morfologia, mocz) i Serologicznych (toksoplazmoza, różyczka) oraz rozważenie szczepień ochronnych. W profilaktyce wad płodu zaleca się przyjmowanie KWASU FOLIOWEGO co najmniej dwa miesiące przed planowaną koncepcją.
Promocja zdrowego stylu życia, opieka prekoncepcyjna, w tym wczesne uzupełnianie niedoborów kwasu foliowego w diecie stanowi profilaktykę pierwotną wad płodu.
Kwas foliowy w dawce 0,4 mg na dobę winien być stosowany przed planowaną ciążą do 12 tygodnia ciąży, a u kobiet z grupy ryzyka (tj. które urodziły dziecko z wadą) dawka winna być 10 razy większa 4mg.
Wtórna diagnostyka wad płodu ma na celu zmniejszenie skutków powstałych wad poprzez właściwie wykonane badania prenatalne poczynając od badań nieinwazyjnych (badania ultrasonograficzne, biochemiczne, test potrójny) przez badania inwazyjne (AMNIPUNKCJA GENETYCZNA, KORDOCENTEZA). Amniopunkcja polega na pobraniu próbki płynu owodniowego, a kordocenteza - próbki krwi pępowinowej do badań genetycznych.
Zgodnie z rekomendacjami PTG wskazania do amniopunkcji genetycznej stanowią między innymi: wiek kobiety (po 35 roku życia), nieprawidłowy wynik badania usg genetycznego w I trymestrze ciąży, urodzenie dziecka z wadą genetyczną (zespół Downa), niektóre choroby dziedziczne występujące w rodzinie.
Współczesna TERATOLOGIA jest dziedziną nauki zajmującą się WADAMI WRODZONYMI. Ryzyko wystąpienia i rodzaj wady u rozwijającego się płodu zależą od rodzaju czynnika szkodliwego, czasu jego działania, dawki i fazy rozwoju zarodka. W zależności od tych czynników może dojść do obumarcia zarodka, izolowanej wady lub zespołu wad u płodu, zaburzeń funkcji danego narządu, wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu.
Licząc ciążę (od strony położniczej) od pierwszego dnia ostatniej miesiączki to w okresie 0-2 tyg. ciąży (przed zagnieżdżeniem zapłodnionej komórki jajowej) obowiązuje zasada 'wszystko albo nic' tzn. czynnik szkodliwy doprowadzi albo do obumarcia ciąży albo nie ma wpływu na ciążę, 3-8 tc. (w okresie zarodkowym) wykształcają się wszystkie najważniejsze organy (ORGANOGENEZA) - ośrodkowy układ nerwowy, sercowo-naczyniowy, kostny, moczowo-płciowy. Zwykle po 8 tyg. ciąży nie powstają już duże wady płodu. Wady płodu dzieli się na: genetyczne (z. Downa), środowiskowe (infekcje, leki, promieniowanie rentgenowskie) mieszane, pojedyncze, mnogie. Ich częstość jest różnie szacowana (1-3% w/g różnych statystyk). Około 70% wad ma niejasne pochodzenie. Statystycznie najczęściej występują wady serca. Bardzo istotnym czynnikiem ryzyka wystąpienia zespołu Downa ma wiek kobiety (ryzyko wyraĽnie rośnie po 35-40 roku życia).
Infekcje wewnątrzmaciczne (toksoplazmoza, różyczka, cytomegalia) prowadzą do wystąpienia charakterystycznych dla nich zespołów wad. Nadużywany w czasie ciąży alkohol powoduje wystąpienie zespołu alkoholowego u płodu. Podobnie inne używki (narkotyki, tytoń), niedobory pokarmowe, brak witamin, choroby matki (cukrzyca, padaczka) oraz inne.
PTG wydało szczegółowe zalecenia odnośnie badań i prowadzenia ciąży.
|
|
